’s Heeren Vruchten, 2 april 2023 – Hille, Leo en Dick doen met z’n drieën mee aan de tiendaagse Voedselbos Expert Cursus, die startte op 1 april in Vlaardingen en waarvan de tiende cursusdag op 27 oktober in Rotterdam-Kralingen zijn beslag krijgt.
Ochtend/theoriesessie
Voor het ochtenddeel, de start is telkens om 10:30 uur om iedereen de gelegenheid te geven op tijd te komen, werden we inclusief Leo en Dick, met zo’n 14 personen ondergebracht in de Engelen Hoeve. Na ontvangst met koffie/thee werd gevraagd ons geografisch op te stellen in de mooie boeren vergaderruimte. Het merendeel van de deelnemers kwam uit de regio Rotterdam, maar ook maakten een Belg en twee mensen uit Oost-Nederland deel uit van ons gevarieerde gezelschap. Na het voorstellen introduceerde de beheerster van voedselbos Vlaardingen zich, en zij werd hier en daar ondersteund door medeoprichter en cursusleider Max de Corte. Voor ieder voedselbos zal de organisatiestructuur verschillend zijn, hier in Vlaardingen is daarvoor een stichting opgericht. Deze stichting realiseert een voedselbos waarin forestgardening principes lokaal worden toegepast, uitgeprobeerd en ontwikkeld. Met productie van voedsel en andere gewassen en het geven van educatie als basis, worden verdienmodellen ontwikkeld voor het ecologisch en recreatieve beheer van de haar in beheer gegeven locatie.
Onderzocht wordt, zelfstandig en in samenwerking met derden (o.a. coöperatie Ondergrond, Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen en Green Deal Voedselbossen), wat de potentie van de forestgarden als nieuwe, esthetisch en economisch aantrekkelijke vorm van gebiedsinrichting voor (rand)stedelijke gebieden kan betekenen
Hierna gingen we dieper in op het fenomeen voedselbos, waarbij bijvoorbeeld opgemerkt werd dat Bio Dynamische landbouw als een goed containerbegrip klinkt, maar het nog steeds heel dogmatisch is. En verder, de termijn voordat je echt kan spreken van een natuurlijk voedselbos, is langer dan je denkt. Pas na ongeveer 350 jaar zonder menselijk ingrijpen mag je spreken van een natuurlijk (voedsel)bos. Het aanleggen van voedselbossen is echt heel lange termijnwerk/denken, je doet het voor de toekomstige generaties! Maar je kunt natuurlijk al veel eerder genieten van een bos dat heerlijk eten oplevert.
Aan de orde kwamen ook de mogelijke verdienmodellen voor voedselbossen, waarin je naast rondleidingen en educatie voor basisscholieren, opbrengst kan genereren uit samenwerking met lokale restaurants. En dan met name wat betreft het kweken c.q. laten groeien van exclusieve gewassen. Terugkomend op de schooleducatie, voedselbos Vlaardingen heeft een goed educatieprogramma ontwikkeld voor basisscholieren, daar kunnen wij in de nabije toekomst best een keer gebruik van gaan maken.
Door de exponentiële groei van het aantal voedselbossen, kunnen we te maken krijgen met voedselbosinflatie. Waarmee wordt bedoeld dat er meer vraag is dan aanbod m.b.t. de specifieke, maar ook biologisch geteelde planten, bomen en struiken voor voedselbossen.
Middag-/praktijksessie
Na een voortreffelijke lunch moesten we een paar honderd meter lopen naar het voedselbos Vlaardingen. Een relatief klein voedselbos van ongeveer 9.000 m², aan de rand van Vlaardingen, vlakbij een drukke spoor- en metrolijn. In dit in 2015 opgestarte voedselbos konden we goed zien hoe een al iets meer volwassen bos er in de loop van de tijd uit komt te zien. De vruchtopbrengst was weliswaar niet denderend, omdat het een aantal jaren duurt voordat sommige aanplanten ook daadwerkelijk gaan meedoen in de productie. En lokaal worden de vrijwilligers nogal gehinderd door de halsbandparkiet, een exotische vogel die niet alleen luidruchtig aanwezig is, maar tijdens de oogstperiode heel veel vruchten door het soms alleen maar aanpikken onbruikbaar maakt. Door de plaatselijke ondergrond van klei is het een natte omgeving, die men heeft veranderd door enkele watergangen te maken, om van de daarbij vrijgekomen grond terpen op te werpen. Daarop kon men dan bijvoorbeeld notenbomen laten groeien. Waarbij het uiteindelijk significant verschil maakte of bomen ‘vrij’ stonden, d.w.z. alle wind opvingen. Of dat men de bomen meer beschutting had gegeven, door gebruik te maken van al aanwezige meer volwassen bomen, of door er wijkers omheen te planten.
Aardig was ook om te zien dat er een toiletvoorziening aanwezig was, in de vorm van een ecologisch toilet.
Op vrijdag 14 april gaan Leo en Dick naar Voedselbos Okkerheide, in de buurt van Leiden.