Kardinaalsmuts – Euonymus europaeus

Euonymus europaeus, de gewone kardinaalshoed of kardinaalsmuts, komt in Nederland van nature voor in de duinen en in het rivierengebied. De Nederlandse naam verwijst naar de gelijkenis van de vrucht met het hoofddeksel van een kardinaal. Euonymus is samengesteld uit het Griekse eu (‘goed’ of ‘waar’) en onoma (‘naam’). Theophrastus heeft deze heester genoemd naar Euonyme, de moeder van de Furiën. Europaeus betekent ‘Europees’.

De bladverliezende struik is 1,5 tot 6 meter hoog en bloeit aan het begin van de zomer en vaak opnieuw in de nazomer. De twijgen zijn opvallend donkergroen van kleur en vaak kantig door vier kurklijsten. De takken en bladeren staan kruiswijs tegenover elkaar, waarbij de zijtakken een min of meer rechte hoek maken. De winterknoppen zijn bedekt. De bladeren verschijnen voor de bloemen en zijn lichter groen dan de takken. Meestal komen er in de vroege zomer nieuwe bladeren, het zogenoemde sint-janslot, een eigenschap die de struik in staat stelt snel te regenereren na te zijn aangetast door vraat van konijnen of larven van stippelmotten.

De struik is de enige voedselbron voor de rupsen van de aangebrande spanner (Ligdia adustata), de kardinaalsmutsstippelmot (Yponomeuta cagnagella), en de waasjesstippelmot (Y. irrorella). De grootvlekstippelmot (Y. plumbellus) is zelfs gespecialiseerd op het blad van het waterlot. Aan de voet van dikkere stammetjes groeit soms de kardinaalsmutsvuurzwam (Phyllophora ribis forma evonymi). Wilde kardinaalsmuts bevat de stof dulcitol, die op de eters van deze struik een grote aantrekkingskracht uitoefent.

Er bestaan verschillende cultivars van de wilde kardinaalsmuts. Het hout is hard en werd vroeger gebruikt voor het maken van breinaalden, klossen en spintollen, vandaar de Engelse naam spindle tree. Voor mensen is de plant giftig. Bij inname kan men last krijgen van braken, buikloop, buikkrampen en sufheid. Vers blad of gedroogde bast en vruchten zouden zijn gebruikt tegen hoofdluis en huidaandoeningen.

Wij hebben er 70 geplaatst in de rondom ons voedselbos aangebrachte struweelhaag.